L-ewwel proċeduri ta’ rikonoxximent legali tal-ġeneru ġew introdotti permezz ta’ emendi fil-Kodiċi Ċivili fl-2004 (ATT XVIII tal-2004). Taħt din il-liġi kien hemm bżonn ta’ bidla irreversibbli tal-ġeneru u r-rikonoxximent tal-ġeneru ma kienx jestendi għaż-żwieġ.
Id-dispożizzjonijiet tħassru fl-2015 u ġew sostitwiti bl-Att dwar l-Identità tal-Ġeneru, l-Espressjoni tal-Ġeneru u l-Karatteristiċi Sesswali (ATT XI tal-2015 u sussegwentement emendat bl-ATT XX tal-2015, ATT LVI tal-2016, ATT XIII tal-2018 u reċentement emendat bl-Att Nru XXV tal-2024).
Persuni li jagħmlu użu minn dawn id-dispożizzjonijiet għandhom id-dritt għal:
L-Att dwar l-Identità tal-Ġeneru, l-Espressjoni tal-Ġeneru u l-Karatteristiċi Sesswali jippermetti r-rikonoxximent legali tal-ġeneru ta’ persuni bbażat fuq l-awtodeterminazzjoni u l-integrità tal-ġisem. Għal persuni li għandhom 16-il sena jew aktar, dan jinvolvi dikjarazzjoni quddiem nutar, li mbagħad tiġi rreġistrata mar-Reġistru Pubbliku bħala att pubbliku. Id-Direttur tar-Reġistru Pubbliku mbagħad jawtorizza l-bidliet fiċ-ċertifikat tat-twelid, li jwitti t-triq biex il-persuna li tbiddel il-markatur tal-ġeneru tagħha titlob bidliet f’dokumenti oħra ta’ identità, bħal Karti tal-Identità, Passaporti, Liċenzja tas-Sewqan, eċċ.
L-Att dwar l-Identità tal-Ġeneru, l-Espressjoni tal-Ġeneru u l-Karatteristiċi Sesswali (Emenda) (Att Nru XXV tal-2024), jistabbilixxi rikonoxximent legali għal ġeneri mhux binarji, li jippermetti lill-individwi jidentifikaw uffiċjalment bħala mhux binarji bil-markatur tal-ġeneru “X” fuq id-dokumenti uffiċjali kollha. L-emenda tippermetti li bidliet fl-atti rilevanti kollha tal-istat ċivili (eż. twelid, żwieġ, għaqda ċivili) isiru permezz ta’ proċedura waħda notarili.
Persuni adottati li jfittxu li jibdlu l-ġeneru legali fuq iċ-ċertifikati tal-adozzjoni tagħhom huma meħtieġa jgħaddu mill-qrati.
Fir-rigward ta’ persuni li għandhom inqas minn 16-il sena, il-ġenituri jridu japplikaw lill-Qorti tal-Ġurisdizzjoni Volontarja f’isem uliedhom. Id-digriet tal-qorti mbagħad jiġi sottomess lid-Direttur tar-Reġistru Pubbliku biex isiru l-bidliet fiċ-ċertifikat tat-twelid.
Il-liġi tistabbilixxi li ħadd m’għandu jkun meħtieġ jipprovdi prova ta’ proċedura kirurġika għal riassunjazzjoni ġenitali totali jew parzjali, terapiji ormonali jew kwalunkwe trattament psikjatriku, psikoloġiku jew mediku ieħor biex jagħmel użu mid-dritt għall-identità tal-ġeneru. Dan japplika wkoll għat-tfal għalkemm qorti tista’ titlob valutazzjoni biex tikkonferma li l-minuri jista’ jipprovdi kunsens infurmat.
Persuna tista’ taċċessa dispożizzjonijiet ta’ rikonoxximent legali tal-ġeneru anke jekk tkun miżżewġa u tkun tista’ temenda ċ-ċertifikat taż-żwieġ tagħha, u atti oħra biex jirriflettu isimha u l-identità tal-ġeneru tagħha. L-ebda permess jew awtorizzazzjoni mill-konjuġi mhi meħtieġa peress li din l-identità tal-ġeneru hija kkunsidrata bħala d-dritt ta’ kull individwu.
L-Att jippermetti wkoll ir-rikonoxximent tal-identità tal-ġeneru ta’ persuni li ngħataw protezzjoni internazzjonali taħt l-Att dwar ir-Refuġjati u għar-rikonoxximent ta’ deċiżjonijiet barranin relatati ma’ ċittadini Maltin jew ċittadini ta’ pajjiżi terzi deċiżi minn qorti kompetenti jew awtorità responsabbli. Persuni detenuti jistgħu wkoll ikollhom l-identità tal-ġeneru tagħhom rikonoxxuta għall-perjodu tad-detenzjoni permezz ta’ dikjarazzjoni magħmula quddiem nutar jekk ma jkollhomx aċċess għal dispożizzjonijiet regolari ta’ rikonoxximent legali tal-ġeneru.
Obbligi għall-Entitajiet
Entitajiet Pubbliċi u Uffiċjali
L-uffiċjali jridu jaderixxu ma’ skadenzi stretti għall-ipproċessar tat-talbiet għal bidla fil-ġeneru. In-nuqqas ta’ konformità jista’ jirriżulta f’multi bejn €500 u €1,000.
Settur Privat u Pubbliku
L-entitajiet li jżommu rekords personali jridu jiżguraw li:
Dispożizzjonijiet Speċjali
Niżżel il-Linji Gwida għall-Utenti tal-Att GIGESC (Emenda): ENG | MT
Depatoloġizzazzjoni
Malta depatoloġizzat l-identitajiet trans permezz tal-ATT Nru LVI tal-2016 li emenda l-Att dwar l-Identità tal-Ġeneru, l-Espressjoni tal-Ġeneru u l-Karatteristiċi tas-Sess. Il-leġiżlazzjoni tiż żgura li d-depatoloġizzazzjoni ma tostakolax l-aċċess għal servizzi tas-saħħa speċifiċi għat-trans.
Markatur X
Fis-7 ta’ Lulju 2015, il-gvern adotta l-Pjan ta’ Azzjoni LGBTIQ 2015-2017 li kien jinkludi impenn biex jiġi introdott markatur tal-ġeneru alternattiv għal ‘M’ jew ‘F’ fuq il-Karta tal-Identità u l-Passaport. Il-‘markatur X’ ġie introdott sussegwentement f’Settembru 2017 u kien disponibbli għall-persuni kollha li huma intitolati għal Karta tal-Identità jew Passaport Malti.
Permezz tad-dispożizzjonijiet tal-Att dwar l-Identità tal-Ġeneru, l-Espressjoni tal-Ġeneru u l-Karatteristiċi Sesswali (Emenda) ippubblikat f’Lulju 2024, Ċittadini Maltin li jixtiequ jiġu rikonoxxuti legalment bħala mhux binarji fuq id-dokumenti legali tagħhom għandhom jagħmlu dikjarazzjoni ma’ Nutar kif preskritt mill-Kapitolu 540 tal-Liġijiet ta’ Malta.
Residenti barranin li, f’pajjiżhom, aċċessaw markatur tal-ġeneru li mhux ‘M’ jew ‘F’, se jkunu rappreżentati b”X’ fuq il-Karta ta’ Residenza.
Toilets newtrali għall-ġeneru
Fl-2016 inħarġet ċirkulari tal-gvern li titlob lid-dipartimenti u l-entitajiet kollha tal-gvern biex jassenjaw mill-inqas terz tat-tojlits bħala newtrali għall-ġeneru. Il-linji gwida spjegaw li t-tojlits newtrali għall-ġeneru jiżguraw il-privatezza u jeliminaw l-iskumdità għal persuni trans u dawk b’varjazzjonijiet fil-ġeneru, li ħafna drabi jsibu ruħhom f’sitwazzjonijiet skomdi meta jippruvaw jaċċessaw tojlits segregati skont il-ġeneru. Barra minn hekk, it-tojlits newtrali għall-ġeneru huma wkoll vantaġġjużi għal individwi oħra, bħal ġenituri li jeħtieġu jaċċessaw faċilitajiet għat-tibdil tal-ħrieqi. Tabilħaqq, l-għan ta’ dawn it-tojlits huwa li jiġi żgurat ambjent mhux ġudizzjarju għal kulħadd, ikun xi jkun ir-raġuni għall-preferenza ta’ tali faċilitajiet.
Drittijiet Intersex
L-Artikolu 14 tal-Att dwar l-Identità tal-Ġeneru, l-Espressjoni tal-Ġeneru u l-Karatteristiċi tas-Sess pprojbixxa kirurġiji ta’ normalizzazzjoni u interventi mediċi fuq tfal intersex mingħajr il-kunsens infurmat tagħhom. Malta kienet l-ewwel pajjiż li introduċa dispożizzjonijiet bħal dawn. L-Att jipprevedi wkoll għal reviżjoni tal-protokoll li jirregola t-trattament tal-assenjazzjoni tas-sess u/jew interventi kirurġiċi fuq il-karatteristiċi sesswali ta’ persuna kif ukoll għat-twaqqif ta’ tim interdixxiplinarju biex jgħin lill-professjonisti mediċi jipprovdu appoġġ u gwida lil individwi intersex u l-familji tagħhom.
LEĠIŻLAZZJONI